حق مالکیت یکی از اساسی‌ترین حقوق مدنی هر فرد در جامعه است. این حق نه‌تنها تضمین‌کننده استقلال اقتصادی است، بلکه بستری برای مشارکت اجتماعی و سیاسی نیز فراهم می‌آورد. در افغانستان، با وجود اینکه قوانین مدنی و اسلامی به صراحت مالکیت زنان را به رسمیت می‌شناسند، اما در عمل زنان با موانع بسیاری در مسیر دستیابی به این حق مواجه‌اند.
نقش قانون در حمایت از مالکیت زنان
براساس قانون مدنی افغانستان و نیز احکام شریعت اسلامی، زنان حق دارند مالک زمین، خانه، وسایل و اموال باشند و از والدین و همسر خود ارث ببرند. اما در بسیاری از موارد، این حقوق یا در مرحله اجرا نادیده گرفته می‌شود، یا با فشارهای خانوادگی، اجتماعی و فرهنگی همراه است که زنان را از ادعای حقوق‌شان بازمی‌دارد.
چالش‌های اجتماعی و عرفی
در بسیاری از مناطق افغانستان، مخصوصاً در ولایت‌های روستایی، عرف‌های سنتی مانعی جدی برای اعمال حقوق مالکیت زنان است. در موارد متعدد دیده شده که زن حتی پس از مرگ پدر یا شوهر، از ارث محروم می‌شود یا اگر مالکیت را پذیرد، از طرف خانواده طرد یا تهدید می‌شود. برخی خانواده‌ها واگذاری ارث به زن را «ننگ» یا «بی‌شرمی» می‌دانند.
آیا راه‌حلی وجود دارد؟
فعالیت‌های نهادهای حقوقی، شبکه‌های مدافع حقوق زنان و رسانه‌ها در سال‌های گذشته تلاش کرده‌اند تا آگاهی زنان نسبت به حقوق خود را افزایش دهند. همچنین، ثبت اسناد رسمی به نام زنان و پشتیبانی حقوقی از آنان می‌تواند راهی برای کاهش تبعیض‌ها باشد.
نتیجه‌گیری
مالکیت زنان در افغانستان، فقط یک موضوع حقوقی نیست، بلکه مسئله‌ای عمیقاً فرهنگی و اجتماعی است. تنها از طریق اصلاح قوانین به‌همراه تغییر نگرش جامعه می‌توان امید داشت که زنان در آینده‌ای نزدیک به‌طور واقعی مالک اموال خود شوند.
